Wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego

Analizując kwestie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego należy w pierwszej kolejności wskazać na treści art. 57 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi podstawę omawianego zagadnienia.

Art.  57. 

§1.Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

§2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Mając na uwadze powołane uregulowanie prawne, na wstępie zaznaczyć potrzeba, iż orzekanie przez Sąd o tym, czy i który z małżonków ponosi winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego jest obowiązkiem Sądu, aczkolwiek niemającym charakteru bezwzględnego, gdyż na zgodne żądanie małżonków Sąd może zaniechać orzekania o winie.

Samo pojęcie orzeczenia o winie znajduje wyraz w wyroku orzekającym rozwód w trzech postaciach, a mianowicie: winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego ponosi jeden z małżonków, winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego ponoszą oboje małżonkowie, żaden z małżonków nie ponosi winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego, co jest równoważne z sytuacją, gdy Sąd zaniechał orzekania o winie na zgodne żądanie małżonków.

Istotnym jest, iż dla orzeczenia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego Sąd musi stwierdzić wystąpienie łącznie następujących okoliczności: zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, zawinionego zachowania małżonka i wreszcie związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem małżonka, a rozkładem pożycia małżeńskiego.

Na uwagę zasługuje również fakt, iż brak jest definicji ustawowej pojęcia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Przyjęte jednak zostało przez doktrynę i judykaturę, iż pomimo że kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje pojęcia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego, to należy przyjąć koncepcję winy zaczerpniętą z kodeksu cywilnego, a opierającą się na elemencie obiektywnym i subiektywnym. Oczywistym jest, iż kwestia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego ma dosyć skomplikowany charakter, o czym świadczy chociażby powyższe rozumienie samej definicji winy. Jednakże, aby przełożyć prawne dywagacje na bardziej dostępną materię można posiłkować się orzeczeniami Sądów, w tym Sądu Najwyższego, który przez liczne orzeczenia w analizowanej materii wskazał na wiele przykładów zachowań dających możliwość przypisania winy, a w szczególności:

• zdrady jako przejaw rażącej nielojalności wobec współmałżonka;
• zdrada i ciężka zniewaga – nawet jeżeli miały jednorazowy charakter;
• dopuszczanie się rękoczynów, wulgarne wyzywanie, groźby;
• brak ugodowego i wyrozumiałego nastawienia do partnera życiowego;
• złe obchodzenie się przez jednego z małżonków z dziećmi drugiego małżonka z poprzedniego małżeństwa;
• niewłaściwy i naganny stosunek jednego z małżonków do rodziny drugiego małżonka;
• zmiana religii – wyznania przez jednego z małżonków;
• alkoholizm i uleganie innym nałogom;
• opuszczenie małżonka, przemoc domowa, nieprzyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny;
• wyjazd do pracy za granicę.

Nie można zapominać, iż powołane powyżej zachowania mają jedynie charakter przykładowy, natomiast w każdej sprawie decydującym jest jej stan faktyczny, który pomimo wielu możliwych podobieństw do innych zawsze cechuje się pewną odrębnością i indywidualnością. Bardzo istotne jest to, że przy orzekaniu przez Sąd co do winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego należy uwzględnić przebieg całego związku i wszystkie okoliczności, które miały miejsce podczas trwania wspólnego pożycia. Niemniej jednak przez wzgląd na charakter spraw rozwodowych i materie, których niejednokrotnie dotyczą, dotykają one bardzo intymnych i delikatnych kwestii. W związku z powyższym, każda sprawa rozwodowa wymaga indywidualnego, kompleksowego i przemyślanego podejścia. Oczywistym jest, że w trakcie sprawy rozwodowej rozstrzyganych jest też wiele innych kwestii, co czyni to postępowanie bardzo ważnym w zakresie swoich implikacji, jakie może mieć wobec innych spraw. Dlatego też, warto już na samym początku zasięgnąć porady adwokata, aby mieć pełną świadomość swojej sytuacji prawnej oraz zapewnić sobie profesjonalną reprezentację.